Wykorzystanie części kredytu nie pozbawia statusu konsumenta! TSUE C-570/21
Tak orzekł TSUE w ostatnim wyroku z 8 czerwca 2023 r. Poniżej omawiamy wyrok TSUE C-570/21:
Zagadnienie, którym zajmował się TSUE w sprawie C-570/21 odnosi się do sytuacji, gdy część kredytu wykorzystywana była na cele działalności gospodarczej. Nietrudno wyobrazić sobie taką sytuację. W przypadku spraw frankowych jak i kredytów powiązanych z innymi walutami obcymi najczęściej mamy do czynienia z kredytami hipotecznymi na własne cele mieszkaniowe. A tu mamy także takie sytuacje, gdy kredytobiorca rejestrował działalność gospodarczą w nieruchomości. Rejestracja mogła być tylko formalną, tj. wyłącznie dla celów rejestrowanych a nigdy nie była wykonywana w nieruchomości. Zdarza się jednak, że kredytobiorca wykorzystał np pokój w mieszkaniu na biuro. Tu pojawia się pytanie czy wówczas kredytobiorca powinien być pozbawiony statusu konsumenta?
Oczywiście sąd powinien oceniać umowę, w tym niedozwolony charakter klauzul umownych i ich skutek na moment zawarcia umowy (tak uchwała 7 sędziów – zasada prawna – SN z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. akt III CZP 29/17). Mowa zatem o sytuacji, gdy element wykorzystania na działalność gospodarczą istniał w chwili zawierania umowy.
Okoliczności sprawy C-570/21:
W sprawie, którą zajmował się TSUE umowę kredytu zawierało dwóch kredytobiorców. Głównym założeniem i celem było finansowanie nieruchomości dla celów mieszkaniowych kredytobiorców. Warunkiem jednak udzielenia kredytu nałożonym przez bank była spłata zobowiązań z działalności gospodarczej jednego z kredytobiorców. Tym samym kredyt częściowo był wykorzystywany dla celów działalności gospodarczej. W tym zakresie powstała wątpliwość sądu co do statusu konsumenta każdego z kredytobiorców. Udział celu gospodarczego nie był bowiem marginalny.
Pojęcie konsumenta wg TSUE:
TSUE w ramach wyroku C-570/21 opowiedział się za szeroką definicją konsumenta. Tak też sugerował Rzecznik TSUE w swojej opinii do sprawy. Więcej pisaliśmy tu: https://kancelaria-kuprewicz.pl/tsue-c-570-21-czesciowe-przeznaczenie-kredytu-na-dzialalnosc-gospodarcza-a-niewaznosc-umowy/
Trybunał podkreślił, że uznanie szerokiego rozumienia pojęcia „konsumenta” w znaczeniu art. 2 lit. b) dyrektywy 93/13 pozwala na zapewnienie ochrony przyznanej przez Dyrektywę 93/13 wszystkim osobom fizycznym znajdującym się w słabszej pozycji względem przedsiębiorcy (TSUE powołał się na wcześniejszy wyrok z dnia 21 marca 2019 r., Pouvin i Dijoux, C‑590/17, EU:C:2019:232, pkt 28).
W tym zakresie TSUE stwierdził, że pojęcie „konsumenta” w rozumieniu tego przepisu obejmuje osobę, która zawarła umowę kredytu do użytku częściowo związanego z jej działalnością gospodarczą lub zawodową, a w części niezwiązanego z tą działalnością, wspólnie z innym kredytobiorcą, który nie działał w ramach swojej działalności gospodarczej lub zawodowej, jeżeli cel działalności gospodarczej lub zawodowej jest tak ograniczony, że nie jest on dominujący w ogólnym kontekście tej umowy (pkt 53 wyroku).
Samo prowadzenie działalności gospodarczej nie wyklucza zatem konsumenckiego statusu. Co więcej, przeznaczenie części kredytu na działalność gospodarczą kredytobiorcy także nie jest przeszkodą dla ochrony konsumenckiej zgodnie z wytycznymi TSUE.
Wytyczne TSUE w ramach wyroku C-570/21:
TSUE w wyroku C-570/21 wskazuje, że sąd krajowy powinien badać cel umowy biorąc uwagę kryteria ilościowe jak i jakościowe. Chodzi o ustalenie w szczególności w jakim stopniu kredyt został przeznaczony na cele dzielności i co de facto było celem zasadniczym umowy kredytu. Wnioski wyroku są istotne dla kredytobiorców w przypadku umów mieszanych, czyli częściowo przeznaczanych na działalność gospodarczą.
TSUE wielokrotnie potwierdzał, że sam fakt prowadzenia działalności nie wyklucza statusu konsumenckiego, jeżeli umowa nie była zawierana w celu bezpośrednio związanym z działalnością gospodarczą lub zawodową. W wyroku C-570/21 TSUE idzie krok dalej i potwierdza prokonsumencką wykładnię przepisów. Konsumentem będzie także kredytobiorca przy umowie kredytu, której celem jest charakter mieszany w sytuacji, gdy z okoliczności wynika, że cel konsumencki był zasadniczym celem.
Treść wyroku TSUE C-570/21:
