Z dniem 1 lipca 2023 r. wchodzi zmiana przepisów kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw.
Między innymi zmiany obejmują regulację postępowania w zakresie przewlekłości postępowania. Poniżej wyjaśniamy zakres zmian.
Czym jest przewlekłość postępowania?
Przewlekłością postępowania jest stan naruszenia prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Źródłem takiego stanu rzeczy może być działanie lub bezczynność sądu, a w przypadku spraw karnych także prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze.
Zasady dochodzenia roszczeń w związku z bezczynnością reguluje ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki.
Jakie są możliwości reakcji i uzyskania rekompensaty?
Wskazana ustawa określa właśnie zasady dochodzenia rekompensaty za przewlekłość. W przypadku stwierdzenia przewlekłości możliwym jest uzyskanie rekompensaty w wysokości od 2000 do 20 000 złotych.
Wysokość rekompensaty wynosi nie mniej niż 500 zł za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, bez względu na to ilu etapów postępowania ta przewlekłość dotyczy. W przypadku, gdy sprawa ma szczególne znaczenie dla skarżącego stawka za każdy rok trwania postępowania może być wyższa. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy skarżący nie przyczynił się w sposób zawiniony do wydłużenia postępowania. Na poczet tej sumy zalicza się kwoty przyznane już skarżącemu tytułem sumy pieniężnej w tej samej sprawie.
Niezależnie od rekompensaty finansowej w orzeczeniu dotyczącym przewlekłości sąd może zalecić podjęcie przez sąd rozpoznający sprawę odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie. Zalecenia nie mogą wkraczać w zakres oceny faktycznej i prawnej sprawy.
Tym samym skarga na przewlekłość może stanowić mechanizm do usprawnienia postępowania w celu wydania orzeczenia kończącego.
Jakie zmiany czekają nas od 1 lipca 2023 r?
Sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd przełożony nad sądem, przed którym toczy się postępowanie. Dotychczas w przypadku skargi na przewlekłość sądu apelacyjnego orzekał Sąd Najwyższy. W takim przypadku aktualnym był obowiązek zastępstwa radcy prawnego lub adwokata.
Zmiany wprowadzane z dniem 1 lipca 2023 r. taki obowiązek zastępowania przez profesjonalnego pełnomocnika znoszą. Skarga na przewlekłość postępowania odnosi się do oceny dotychczasowych czynności sądu i w tym kontekście nie jest wymagana pogłębiona analiza prawna.
Inną zmianą jest znany z przepisów kodeksu postępowania cywilnego mechanizm pozostawienia w aktach sprawy pism procesowych niedopuszczalnych, najczęściej takich które zmierzają do przedłużenia postępowania. Kolejna skarga tego samego skarżącego dotyczące tego samego postępowania i podlegające odrzuceniu jak poprzednia jest pozostawiana w aktach sprawy bez dalszych czynności.
W postanowieniu stwierdzającym przewlekłość i przyznającym rekompensatę finansową, sąd będzie oznaczał jakiego okresu przewlekłości dotyczy decyzja.
W przypadku natomiast dochodzenia roszczenia o naprawienie szkody w związku z uwzględnieniem skargi na przewlekłość mamy kolejną zmianę. Opór w przypadku takim należny odszkodowanie lub zadośćuczynienie pomniejszone będzie o wysokoś sum przyznanych w ramach skargi na przewlekłość za ten sam okres.
