Sąd Najwyższy z dniem 15 września 2020 r. podjął uchwałę istotną dla Klientów walczących z tzw. „kredytami frankowymi” / powiązanymi z walutami obcymi (III CZP 87/19).
Sąd Apelacyjny w Gdańsku na kanwie sprawy powiązanej z walutą CHF („kredyt frankowy”) powziął pewnego rodzaju wątpliwości i zadał Sądowi Najwyższemu następujące pytanie:
„Czy w sprawie między konsumentem a Bankiem o ustalenie nieważności w całości – umowy kredytu hipotecznego formalnie zawartego w walucie obcej (CHF) a wypłaconego i spłacanego w walucie polskiej, Sąd w ramach postępowania apelacyjnego – w sytuacji ustalenia, że część postanowień umowy stanowi niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 385 (1) k.c., może w świetle art. 321 § 1 k.p.c. orzec, iż tylko określone postanowienia umowy (a nie cała umowa) są bezskuteczne lub nieważne?”
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że w sprawie, którą zajmował się Sąd kredytobiorcy wnosili o stwierdzenie nieważności całej umowy powiązanej z obcą walutą – wskutek zawartych tam wadliwości, tym niedozwolonych postanowień umownych. Było to jedyne żądanie powodów.
W toku postępowania, już przed sądem II instancji powstała wątpliwość czy sąd może – mimo braku takiego żądania powodów- stwierdzić bezskuteczność lub nieważność tylko niektórych postanowień umownych, a nie całej umowy.
Odpowiadając na powyższe zagadnienie Sąd Najwyższy uchwałą z 15 września 2020 r., sygn. akt. III CZP 87/19 stwierdził, że:
„Żądanie uznania postanowienia wzorca umowy za niewiążące konsumenta (art. 385[1] k.c.) nie jest tożsame ani nie zawiera się w żądaniu ustalenia nieważności umowy (art. 58 k.c.)”.
Powyższe oznacza, że sąd orzekający w sprawie jest związany zakresem żądania strony powodowej. Wniosek ten jest istotny z punktu widzenia strategii procesowych w sprawach powiązanych z walutami obcymi („kredyty frankowe” i inne).
Wnosząc zatem wyłącznie o nieważność umowy sąd orzekający w sprawie nie może dokonać „odfrankowienia”, gdy powodowie w sposób formalny nie wnoszą takiego roszczenia.
Przypominamy, że w ramach dokonywanych przez nas analiz umów powiązanych z walutami obcymi („kredyt frankowy” i inny) rekomendujemy połącznie roszczeń zarówno w zakresie nieważności jak i pozbawienia umowy mechanizmu przeliczeniowego (tzw. „odfrankowienie”) – i branie pod uwagę obydwu okoliczności i rozwiązań bez względu na pierwotny i główny wybór roszczenia. Przygotowanie na ewentualność i „drugą opcję” stanowi pewnego rodzaju zabezpieczenie interesu Państwa jako naszych Klientów.
