Klauzule niedozwolone to inaczej klauzule abuzywne. Kwestię klauzul niedozwolonych regulują przepisy kodeksu cywilnego, art. 3851 kc i następne, gdzie ustawodawca zawarł także przykładowy katalog klauzul abuzywnych.
Konsumenci mogą zwracać się do sądu o ustalenie w ramach tzw. „kontroli incydentalnej”, że postanowienia umów zawartych przez nich z przedsiębiorcami są niedozwolone. Ma to o tyle istotne znaczenie, że skutkiem uznania danego postanowienia za niedozwolone będzie bezskuteczność takiego postanowienia względem konsumenta.
Warunkiem uznania postanowienia w umowie z konsumentem za niedozwolone jest ustalenie łącznie kwestii:
- badane postanowienie nie było uzgodnione z konsumentem indywidualnie (najczęściej wynika to z przedstawienia gotowego wzorca umowy przez przedsiębiorcę),
- postanowienie to kształtuje prawa i obowiązki konsumenta i to w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami,
- postanowienie to rażąco narusza interesy konsumenta
Warunki powyżej opisane nie odnoszą się do postanowień umownych określających główne świadczenia stron (w tym cenę lub wynagrodzenie) o ile postanowienia te sformułowane zostały w sposób jednoznaczny. Oznacza to, że jeżeli postanowienie umowne dotyczy głównych świadczeń stron, jednak nie jest ono jednoznaczne dla konsumenta to zapis taki może być uznany za niedozwolony (art. 3851 kc).