16 lipca 2023

Aneks do umowy kredytu a klauzule niedozwolone w umowie podstawowej

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał istotne orzeczenie dla posiadaczy kredytów powiązanych z walutami obcymi, a którzy zawierali również aneksy do tych umów zmieniające np. sposób realizacji roszczeń (bezpośrednio w walucie obcej) czy np. regulujące sposób ustalania kursów 'na przyszłość’.

TSUE w wyroku z 9 lipca 2020 r. (Ibercaja Banco SA)  w sprawie C – 452/18 – wyraźnie wskazał, że konsument nie może być pozbawiony ochrony w przypadku, gdy zawierał on aneks do umowy kredytu zmieniający niedozwolone postanowienia umowy podstawowej. Konsument może być pozbawiony takiej ochrony, ale tylko, gdy sam wyraźnie i świadomie z takiej ochrony zrezygnuje – jednocześnie będąc świadomym niedozwolonego charakteru postanowień umownych, które aneks zastępuje oraz skutków bezskuteczności takiego postanowienia wobec konsumenta.

Podobnie wypowiadają się sądy krajowe, np. Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z 22 lutego 2019 r., sygn. akt XXIV 924/16, stwierdzając, że:

„Pomijając w tym momencie ocenę czy aneks do przedmiotowej umowy o kredyt zawarty 27 czerwca 2013 r. dostatecznie precyzował sposób ustalania kursów, należało stwierdzić, że nawet, gdyby tak było, nie prowadziłoby to do zmiany oceny ważności całej umowy. Zawarcie przez strony nieświadome nieważności umowy aneksu dotyczącego dwóch z jej postanowień pozostaje bezskuteczne, gdyż aneks taki nie przywracał bytu prawnego całej nieważnej umowy.”

TSUE natomiast w ramach wyroku z 9 lipca 2020 r.  ponownie podkreślił, że warunki umowy powinny być wyrażone „prostym i zrozumiałym językiem”, a sama umowa przejrzysta i czytelna.

TSUE w ramach wyroku C – 452/18 orzekł, iż:

1)    konsument może odstąpić od ochrony prawnej przed nieuczciwym postanowieniem umownym w ramach zawarcia aneksu do umowy, z zastrzeżeniem jednak, że odstąpienie takie będzie oparta na dobrowolnej i świadomiej zgodzie ze strony konsumenta;  ustalenie powyższego należy do sądu krajowego;

2) warunek umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem w celu zmiany potencjalnie nieuczciwego warunku umowy uprzednio zawartej między nimi lub w celu uregulowania skutków nieuczciwego charakteru tego drugiego warunku może być sam w sobie uznany za niewynegocjowany indywidualnie i stosownym przypadku zostać uznany za nieuczciwy.

3)    wymóg przejrzystości [umowy] ciążący na przedsiębiorcy oznacza, że przy zawieraniu umowy kredytu hipotecznego o zmiennej stopie oprocentowania, zawierającej warunek „dolnego progu”, konsument musi być w stanie zrozumieć konsekwencje ekonomiczne, jakie wynikają dla niego z mechanizmu będącego rezultatem zastosowania warunku „dolnego progu”, w szczególności dzięki udostępnieniu informacji o kształtowaniu się przeszłości wskaźnika na podstawie, którego obliczana jest stopa oprocentowania.

4)    W zakresie eliminacji niedozwolonego charakteru aneksem do umowy:

–        warunek przewidziany w umowie zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem w celu rozstrzygnięcia istniejącego sporu, zgodnie z którym konsument odstępuje od dochodzenia przed sądem krajowym roszczeń, które mógłby podnieść w przypadku braku przyjęcia takiego warunku, może zostać uznany za „nieuczciwy”, w szczególności jeżeli konsument ten nie mógł dysponować odpowiednimi informacjami, które pozwoliłyby mu zrozumieć wynikające stąd dla niego skutki prawne;

–        warunek, zgodnie z którym ten sam konsument odstępuje w odniesieniu do przyszłych sporów od sądowego dochodzenia swoich roszczeń opartych na prawach wynikających z  dyrektywy 93/13, nie jest wiążący dla konsumenta.

Anna Kuprewicz

Radcaw Prawny

Nieważność umowy jako jedyne roszczenie a możliwość tzw. „odfrankowienia”

21 września 2023

Anna Kuprewicz

chevron-right
Ugoda z bankiem | kredyt frankowy

20 sierpnia 2023

Anna Kuprewicz

chevron-right

Aktualności

Zobacz wszystkie

Wpisz frazę, którą szukasz